Zed Nelson, një nga emrat më të vlerësuar në fotografinë bashkëkohore, është shpallur Fitues i Madh – Fotograf i Vitit në ceremoninë e Sony World Photography Awards 2025, një nga garat më prestigjioze të artit fotografik në botë. Projekti i tij “The Anthropocene Illusion”, i zhvilluar gjatë gjashtë viteve në katër kontinente, ka ngjallur jehonë të gjerë për forcën vizuale dhe mesazhin alarmues që përcjell.
Një reflektim artistik mbi iluzionin e përparimit
Në zemër të projektit qëndron një kritikë e thellë ndaj konsumizmit njerëzor dhe ndikimit të tij të dëmshëm në mjedis. Fotot e Nelson nuk janë thjesht dokumentime të realitetit – ato janë skena të inskenuara me mjeshtëri, që në shikim të parë duken të bukura, madje estetike, por që në fakt fshehin shkatërrimin mjedisor që fshihet pas sipërfaqes së qytetërimit modern.
Projekti, i përqendruar në epokën e Antropocenit – periudha gjeologjike ku ndikimi i njeriut ka lënë gjurmë të pashlyeshme në tokë – vjen si një paralajmërim vizual mbi rrugën që kemi zgjedhur si shoqëri globale: një rrugë konsumimi pa kufi dhe zhvillimi të pandalshëm, shpesh në dëm të natyrës.
Mesazhi për epokën dixhitale dhe rreziqet e manipulimit vizual
Në fjalimin e tij pas marrjes së çmimit, Nelson shprehu shqetësimin e thellë për rolin e inteligjencës artificiale në transformimin e mënyrës si e perceptojmë realitetin përmes imazheve. Sipas tij, në një epokë ku AI mund të krijojë, modifikojë dhe manipulojë me lehtësi pamje që duken të vërteta, besueshmëria e fotografisë dokumentare është në rrezik.
“Jemi duke hyrë në një botë ku çdo imazh mund të jetë iluzion,” – tha Nelson. “Më shumë se kurrë, ne kemi nevojë për imazhe të vërteta, të verifikuara, që u besojmë, që na tregojnë botën ashtu siç është – jo siç do donim të ishte.”
Një fitore që shkon përtej artit
Fitorja e Nelson nuk është vetëm një triumf personal apo artistik – ajo shërben si një thirrje për reflektim, për të rishikuar mënyrën se si jetojmë, konsumojmë dhe dokumentojmë botën rreth nesh. Në një kohë kur realiteti digjital përzihet me realitetin fizik, dhe kur ndryshimet klimatike nuk janë më paralajmërime, por përditshmëri, projekti “The Anthropocene Illusion” vjen si një kronikë e një bote në kufi të humbjes së saj.
Sony World Photography Awards 2025 konfirmon edhe një herë rolin jetik që ka fotografia në epokën moderne: jo vetëm për të treguar, por për të ngritur ndërgjegje, për të sfiduar, dhe për të mbrojtur të vërtetën. Me “The Anthropocene Illusion”, Zed Nelson jo vetëm që fitoi një çmim – ai ngriti zërin për planetin.
Burimi: https://www.worldphoto.org/
